نشریه دانشور پزشکی
پیاپی 65 (آبان1385)

سیاست اجرایی برنامه تنظیم خانواده در کشور ما، کاهش جمعیت است. بر همین اساس، مشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در اجرای تنظیم خانواده، علاوه بر تشویق مردم به رعایت و به کارگیری روش های پیشگیری از بارداری و تدارک وسایل لازم و در دسترس قرار دادن آن ها، همواره براین بوده که با آموزش و مشاوره، روش های با شکست کم تر را جایگزین روش های با شکست بیش تر کند؛ ولی علی رغم تلاش های فراوان هنوز آمار به کارگیری روش های با شکست بالا در مراکز بهداشتی درمانی زیاد است. لذا هدف این پژوهش، تعیین عوامل مرتبط با به کارگیری روش های پیشگیری از بارداری است.

این تحقیق از نوع مقطعی و توصیفی تحلیلی است که بر روی 310 نفر از زنان شوهردار واجد شرایط انجام گرفت. اطلاعات از طریق مصاحبه در فرم اطلاعاتی جمع آوری شد و سپس با استفاده از نرم افزار SPSS و تست های آماری مجذور کای ورگرسیون لجستیک آنالیز آماری تحلیل شد.

میانگین سن مراجعین 6/78/29 سال بود. بیش ترین فراوانی تحصیلات مربوط به پایه دیپلم بود (زنان 54 درصد و همسران آن ها 1/33 درصد). 7/29 درصد از مراجعین از روش غیرموثر استفاده می کردند و بیش ترین علت عدم استفاده از روش های موثر، عدم تمایل بود (6/29 درصد). بین رضایت همسران (001/0p<)، تعداد فرزندان (02/0p<) و سن زنان (009/0p<) و نوع روش جلوگیری از بارداری رابطه معنا دار پیدا شد؛ ولی بین این متغیر با آموزش زنان، سطح تحصیلات زن و مرد، تعداد حاملگی، جنس فرزندان و شغل رابطه معنا داری مشاهده نگردید (05/0<p).

این تحقیق نشان داد نقش مردان در ادامه استفاده از روش های پیشگیری از بارداری، بسیار مهم است. همچنین زنان با افزایش سن و کسب تجربه در مورد وضعیت فیزیولوژیک بدن خود بیش تر به روش غیرموثر روی می آورند. بنابراین آموزش و مشاوره با مردان و همچنین توجیه زنان در مورد نامرتب بودن تخمک گذاری در سال های آخر دوران باروری می تواند ما را سریع تر به هدفمان که استفاده بیش تر از وسایل با شکست کم تر است برساند.

بررسی مهاجرت سلول های استرومایی مغز استخوان از طریق سیستم وریدی به بخش ضایعه دیده نخاع رت.
سلول های استرومایی مغز استخوان با استفاده از خاصیت چسبندگی به کف فلاسک، پس از چهار تا پنج پاسا‍‍ جدا و سپس با استفاده از آنتی بادی علیه فیبرونکتین استرومایی بودن آن ها ثابت گردیدند. ضایعه نخاعی نوع له شدگی (contusion) به روش دانشگاه نیویورک (وزنه 10 گرمی از فاصله 5/2 سانتی متری) در پنج سر رت بالغ ماده وارد گردید. یک هفته پس از ضایعه، تعداد 5/2 میلیون سلول استرومایی نشاندار شده با Brumodeoxy uridine از طریق ورید دمی تزریق شد. 35 روز پس از ضایعه، از نخاع بخش آسیب دیده برش های پارافینی 5 میکرومتری تهیه گردید و سپس به روش ایمونو هیستوشیمیایی با استفاده از آنتی بادی علیه Brumodeoxy uridine، سلول های نشاندار شده در نخاع شناسایی شدند.
نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد بخشی از سلول های تزریق شده وارد پارانشیم نخاع شدند. این سلول ها عمدتا در بخش آسیب دیده نخاع وجود دارند و هر چه از مرکز محل ضایعه دور شویم از تعداد سلول ها کاسته می شود، به طوری که در بخش های مجاور منطقه آسیب دیده، سلولی شناسایی نگردید.
تزریق درون وریدی سلول های استرومایی مغز استخوان، روشی مناسب برای پیوند این سلول ها در ضایعات نخاعی است.

عدم باروری، مشکلات روانی زیادی برای زن و مرد به وجود می آورد. تحرک حیاتی، همانا تولید نسل است که چنانچه تامین نشود، موجب ضعف شخصیت می گردد. هرگاه بعد از یک سال از ارتباط معمولی جنسی، بدون به کار گیری وسایل ممانعت از بارداری، زن باردار نشده و در انجام حاملگی موفق نباشد، زوجین دچار ناباروری هستند. ناباروری می تواند تنیدگی و افسردگی را موجب شود. ناباروری، بحران پیچیده ای است که به بروز فشارهای عمیق عاطفی و روانی برای زوجین و خصوصا فرد نازا منجر می شود. تنیدگی و به دنبال آن افسردگی از متغیرهای اساسی زندگی افرادی است که با مشکلاتی چون عدم تولید مثل مواجه هستند. ونگ (2004) معتقد است تقریبا تمام زوج های نابارو، درجاتی از تنیدگی و افسردگی را تجربه خواهند کرد، به علاوه، هایتون (1990) خطر نابودی و از بین رفتن زندگی و نداشتن تکیه گاه برای ایام پیری را دو عاملی می داند که باعث اضطراب، نگرانی و ناراحتی عصبی در افراد نابارور می گردد.
هدف پژوهش حاضر، مقایسه میزان تنیدگی و افسردگی زوج های نابارور و عادی استان اصفهان بوده است.
روش پژوهش علی و مقایسه ای و جامعه آماری پژوهش نیز کلیه زوج های نابارور و عادی استان اصفهان در سال مذکور بوده اند. نمونه آماری پژوهش شامل87 نفر زوج نابارور و 87 زوج عادی استان اصفهان بوده که با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی هدفمند انتخاب شده اند. ابزار اندازه گیری برای سنجش تنیدگی وافسردگی به ترتیب دو آزمون کوپر و افسردگی بک بوده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آماری توصیفی و آزمون های آماری استنباطی، از جمله «تی» مقایسه میانگین دو گروه مستقل و «F» تک متغیری استفاده شده است.
1) در هر دو زمینه تنیدگی و افسردگی، تفاوت معناداری بین زوج های نابارور و عادی استان اصفهان وجود دارد؛ 2) در هر دو زمینه تنیدگی و افسردگی، بین زوج های نابارور استان اصفهان بر حسب متغیرهای مدت ازدواج و سن تفاوت معناداری وجود داشته است.
نتیجه گیری و بحث: وجود تفاوت معنادار در میزان تنیدگی زوج های نابارور و عادی، مؤید نظریه موس (2000) وگودرزی و بدخشی (1379) است. وجود تفاوت معنادار در میزان افسردگی زوج های نابارور و عادی، مؤید نظر دارویسن (1994)، پرلماتر (1999) و موس (2000) در زمینه واکنش های افراد نابارور و بروز افسردگی در مرحله ششم واکنش های عاطفی است. وجود تفاوت معنادار در میزان افسردگی و تنیدگی زوج های نابارور بر حسب مدت ازدواج و سن، نظر موس (2000) را تایید نمی کند.

نیسریا مننژیتیدیس، عمده ترین عامل سببی مننژیت باکتریایی در انسان و از معضلات بهداشتی در جهان است. پلی ساکارید کپسولی نیسریا مننژیتیدیس زیرگروه های A و C و W135 و Y آنتی بادی باکتریسیدال محافظت کننده ای را در انسان القا می کند و مصرف آن به عنوان واکسنی مؤثر، بیش از دو دهه کاربرد دارد. در مقابل، به علت تشابه کپسول پلی ساکاریدی زیرگروه B با پلی ساکاریدهای بدن انسان، استفاده از این ماکرومولکول سیستم ایمنی را تحریک نمی کند. بنابراین امروزه زیرگروه B اصلی ترین عامل سببی بیماری های مننگوکوکی، در کشورهای درحال توسعه است. به همین دلیل، نیاز اساسی به بررسی و توسعه واکسن های زیرواحد جایگزین، از جمله پروتئین های غشای خارجی، کانون تحقیق پژوهشگران محسوب می شود. اجزای سطحی باکتری، از جمله پورین غشای خارجی PorA (پروتئین کلاس І) امروزه به عنوان کاندیدای بالقوه واکسن، توجهی جدی را به خود معطوف داشته است.
در تحقیق حاضر، سویه استاندارد نیسریا مننژیتیدیس زیرگروهB-G245،CSBPI تحت شرایط کنترل شده کشت غوطه ور فرمانتور، در محیط فرانتز اصلاح شده، کشت داده شد و در انتهای فاز لگاریتمی رشد توده باکتری برداشت گردید. وزیکول غشای خارجی حاوی PorA (OMV-PorA) به روش دزاکسی کولات- اولتراسانتریفوژ افتراقی استخراج گردید و سپس در فسفات بافر سالین حاوی سوکروز و تیومرسال، با اولتراسوند هموژنیزه، و برای انجام بررسی های بعدی نگهداری شد. پس از تهیه گرید و رنگ آمیزی، وزیکول ها در میکروسکوپ الکترونی بررسی شدند. همچنین آنالیز نمونه با SDS_PAGE انجام گرفت. توان OMV-PorA در القای سنتز آنتی بادی اختصاصی با استفاده از آزمون ژل دابل دیفیوژن انجام گرفت.به علاوه بی زیانی مصرف OMV-PorA و عدم وجود هرگونه عامل سمی در نمونه با انجام تست های پیروژنی در خرگوش و آزمون سمیت غیرنرمال در موش و خوکچه هندی به اثبات رسید.
در عکس الکترونی اندازه OMV-PorA 50 تا 150 نانومتر و درصد وزیکول های سالم 70 تا 90 درصد است. در بررسی الکتروفورتیک با SDS-PAGE، پس از رنگ آمیزی باندهای پروتئینی، یک باند قوی در ناحیه40-45 کیلودالتون مشاهده گردید. با آزمون دابل دیفیوژن، خط رسوبی مشخصی در ژل اگاروز نمایان شد که از توان OMV-PorA در القای سنتز آنتی بادی هایپرایمیون حکایت می کند.
بحث: بررسی داده های حاصل از تحقیقات فوق نشان می دهد که در مراحل مختلف فرایند تخلیص، OMV-PorA نه تنها شکل فضایی و طبیعی خود را کاملا حفظ کرده، بلکه فاقد ناخالصی بوده، توان القای سنتز آنتی بادی اختصاصی را دارد. بنابر این OMV-PorA استخراج شده از سویه G245، CSBPI نیسریا مننژیتیدیس زیرگروه B می تواند به عنوان یک ایمنوژن مفید و مؤثر علیه عفونت های مننگوکوکی زیرگروه B مورد توجه قرار گیرد.

بروز علائم بالینی اسهال مزمن از نشانه های اصلی در بیماران HIV مثبت بخصوص در افرادی است که دارای شمارش سلول 4CD پایین تر از 200 هستند که این مساله موجب بروز مشکلات عمده بهداشتی مثل کاهش وزن شدید در این بیماران می شود.
این مطالعه به منظور تعیین رابطه بین انگل کریپتوسپوریدیوم و بروز علائم بالینی در افراد HIV مثبت با 4CD پایین تر از 200 در کنار گروه شاهد فاقد HIV انجام شد. نمونه گیری از بیماران HIV مثبت و گروه شاهد، شامل نمونه های خون و مدفوع به عمل آمد. نمونه های خون از نظر وجود ویروس HIV توسط سه روش ELISA تایید شدند و سپس شمارش CD4 انجام شد. نمونه های مدفوع پس از رنگ آمیزی با روش اسید فست اختصاصی مورد بررسی انگلی قرار گرفتند.
از 82 نفر بیمار HIV مثبت 1/56 درصد دارای علائم بالینی اسهال بودند. 4/68 درصد بیماران HIV مثبت آلوده به کریپتوسپوریدیوم و دارای علائم اسهال بودند که در مقایسه با گروه فاقد علائم اسهال با آزمون آماری کای دو اختلاف معناداری با 05/0p< داشتند. بیش ترین توزیع فراوانی بیماران HIV مثبت با CD4 کم تر از 200 در گروه سنی 40-20 سال بود. در بیماران گروه شاهد، افراد دارای آلودگی به کریبتوسپوریدیوم 85 درصد دارای علائم اسهال بودند که در مقایسه با گروه فاقد اسهال، آزمون آماری کای دو دارای اختلاف معناداری را با 05/0p< نشان داد. بروز اسهال مزمن از مشکلات عمده بهداشتی افراد ایدزی با 4CD کم تر از 200 است. در این مطالعه 1/56 این بیماران دارای علائم بالینی اسهال و 5/56 درصد دارای آلودگی به کریپتوسیوریدیوم بودند. در گروه شاهد (34 درصد) افراد دارای علائم بالینی اسهال، آلودگی به این انگل را داشتند که با آزمون یک طرفه دقیق فیشر با 022/0p= اختلاف معناداری بین شیوع انگل در بیماران HIV مثبت با 4CD کم تر از 200 نسبت به گروه شاهد ملاحظه شد.
بحث: به طور کلی، نتایج، نمایانگر تاثیر انگل کریپتوسیوریدیوم در بروز اسهال در هر دو گروه است و این تاثیر در افراد HIV مثبت با 4CD کم تر از 200 به طور محسوس نمایان است.

منابع آب یونیت های دندان پزشکی از نظر آلودگی میکروبی در پی بروز عفونت های خطرناک، در افرادی که سیستم دفاعی بدنشان دچار مخاطره است، مانند افراد مسن و دریافت کنندگان پیوند، ایدز و... مورد توجه قرار گرفته است. به همین علت، این تحقیق به منظور بررسی وجود یا عدم وجود کوکوس های گرم مثبت در آب یونیت های دانشکده دندان پزشکی دانشگاه شاهد و آب های شهری اطراف انجام گردید.
در این مطالعه که از نوع توصیفی بر روی 15 نمونه آب یونیت دانشکده دندان پزشکی شاهد و همچنین 15 نمونه آب شهری اطراف دانشکده در طی دو مرحله زمانی به طور تصادفی انجام پذیرفت، آلودگی به کوکوس های گرم مثبت مورد ارزیابی قرار گرفت. تشخیص آلودگی با گرفتن آب، قبل از عمل دندان پزشکی به طریق فلاشینگ به مدت ده دقیقه انجام شد. نمونه ها در شرایط استریل به آزمایشگاه میکروب شناسی دانشکده پزشکی انتقال یافته و روی محیط کشت تلقیح شدند. پس از کشت و رشد باکتری و مشاهده کلنی و شمارش کلنی و انجام رنگ آمیزی گرم بر روی باکتری های رشد یافته، نتایج زیر حاصل شد.
در 15 نمونه آب شهری در مرحله اول نمونه برداری هیچ گونه آلودگی مشاهده نشد. در مرحله دوم نمونه برداری، یکی از منابع آب شهری آلودگی نشان داد. در 15 یونیت مورد بررسی و در بخش های مختلف، آلودگی به کوکوس های گرم مثبت در بخش های جراحی، ارتودنسی و اطفال مشاهده گردید. همچنین نمونه های مورد بررسی، آلودگی به باسیل گرم مثبت، باسیل گرم منفی و کوکوس گرم منفی را نشان دادند که میزان آلودگی به باسیل گرم مثبت بیش ترین مقدار را دارا بود.
آلودگی میکروبی به کوکوس های گرم مثبت و همچنین باسیل گرم منفی و مثبت در آب یونیت های دانشکده دندان پزشکی شاهد وجود دارد. این آلودگی در طبقه چهارم و پنجم به حد اکثر می رسد. وجود باسیل گرم منفی و همچنین کوکوس گرم مثبت می تواند نشان دهنده آلودگی آب به فاضلاب باشد. همچنین کوکوس گرم مثبت می تواند بیانگر آلودگی به واسطه برگشت بزاق بیمار (Back flow) از طریق ساکشن یا مجرای سرتوربین به داخل مجاری آب یونیت باشد.

تحقیق ها نشان می دهد تغذیه خوب، احتمال ابتلای افراد را به تعدادی از بیماری های مزمن شامل بیماری قلبی، ضربه مغزی، بعضی سرطان ها، دیابت و استئوپروزیس کاهش می دهد [1]. رژیم غذایی و عادات تغذیه ای یکی از عوامل مؤثر بر سبک زندگی بیماران دیابتی نوع دو است [4-2].
پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی است که به منظور بررسی اثر برنامه طراحی شده آموزشی بر دانش و نگرش بیماران دیابتی نوع دو انجام شده است. بدین منظور 82 بیمار دیابتی نوع دو 30 -60 ساله عضو انجمن دیابت ایران، از طریق نمونه گیری غیرتصادفی آسان یا در دسترس انتخاب گردیدند و به صورت داوطلبانه در دو گروه شاهد و آزمون قرار گرفتند.
ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه سنجش دانش و نگرش بیماران دیابتی نوع دو بود. برنامه آموزشی با استفاده از الگوی طراحی منظم آموزشی جیمز براون طراحی و برای گروه آزمون اجرا گردید. داده ها در دو مرحله قبل و یک ماه بعد از مداخله در دو گروه شاهد و آزمون جمع آوری شدند.
تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از این بررسی، بیانگر تفاوت معنادار آماری بعد از مداخله بین دو گروه از نظر متغیر های دانش و نگرش است. برنامه آموزشی ارائه شده به گروه آزمون موجب افزایش معنادار دانش (000/0=p) و نگرش (01/0=p) نمونه های پژوهش پس از مداخله شده است.
بحث: نتایج این مطالعه تاثیر الگوی طراحی منظم آموزشی جیمز براون را بر ارتقاء دانش و نگرش بیماران دیابتی نوع 2 اثبات نمود.

سلول های کشنده طبیعی (NK-cells) جزء سیستم ایمنی ذاتی بدن بوده، نقش مهمی در مکانیزم های تنظیمی و محافظتی در انسان ایفا می کنند. جهت ارزیابی فعالیت سیتوتوکسیسیتی سلول های NK روش های متعددی توسعه پیدا کرده است. روش کلاسیک سنجش رهاسازی 51Cr، یک روش مرسوم برای ارزیابی سیتوتوکسیسیتی است، اما وجود معایب متعدد در این روش، نیاز به یک روش ارزیابی قابل اعتماد جدید را افزایش داده است. در این تحقیق، یک روش مبتنی بر فلوسیتومتری جهت ارزیابی فعالیت کشندگی سلول های NK ارائه گردید. این سنجش مبتنی بر استفاده از دو رنگ فلوروکروم D275 و PI است.
به منظور ارزیابی روش فلوسیتومتری، سلول های تک هسته ای خون محیطی (PBMC) یک فرد به ظاهر سالم در زمان های متفاوت جمع آوری و سپس هر نمونه چند بار با دو روش فلوسیتومتری و روش استاندارد رهاسازی آنزیم لاکتات دهیدروژناز (LDH) مورد آزمون قرار گرفت. در این مطالعه، سلول های هدف (K562) قبل از انکوباسیون با سلول های افکتور (PBMC)، با رنگ D275 لیبل شدند و در نهایت رنگ PI افزوده شده و مورد تجزیه فلوسیتومتری قرار گرفتند. این روش فلوسیتومتری منجر به افتراق چهار جمعیت سلولی گشت: سلول های هدف زنده، سلول های هدف مرده، سلول های افکتور زنده، سلول های افکتور مرده.
یافته ها و نتایج حاصل از میزان سیتوتوکسیسیتی سلول های NK انسان با دو روش فلوسیتومتری و کالریمتریک رهاسازی لاکتات دهیدروژناز در دو شرایط عادی و پس از انجام ورزش شدید به طور کامل با هم متناسب بوده، هیچ اختلاف معناداری بین آن ها دیده نشد (3/0(p=. بنابراین سنجش فلوسیتومتری با استفاده از D275 و PI یک روش دقیق، قابل تکرار و حساس است که قابلیت ارزیابی فعالیت سیتوتوکسیسیتی سلول های NK را دارد.

لوسمی میلوییدی حاد (AML)، دسته ای از بدخیمی های خونی است که با افزایش تعداد میلوبلاست در مغز استخوان و خون محیطی مشخص می شود و عوامل مختلفی، از جمله ژنتیک، تابش اشعه، ویروس ها، نقص ایمنی و غیره در ایجاد آن دخالت دارند. امروزه جهش های ژن FLT-3 نیز در پاتوژنز AML مطرح شده است.
FLT-3(fms like tyrosine kinase 3) یک رسپتور تیروزین کیناز غشایی است که در سطح سلول های نارس مغز استخوان، از جمله سلول های بنیادی و اجدادی بیان می شود و در اثر واکنش با لیگاند خود که در سطح سلول های استرومایی مغز استخوان بیان می گردد باعث رشد، تکثیر و بقا سلول های بنیادی واجدادی می شود. جهش های فعال کننده FLT-3 از شایع ترین جهش های ایجاد شده در بیماران مبتلا به AML می باشند.
دو نمونه از جهش های FLT-3، جهش طولی (Internal tandem duplication)ITD و جهش D835 در کدون 835 است. مطالعات نشان می دهد که جهش های FLT-3 با زیرگروه AML، شمارش لوکوسیت ها، افزایش بلاست، پاسخ به درمان و پیش آگهی بیماران ارتباط دارد.
از70 بیمار مبتلا به AML بعد از تشخیص قطعی، نمونه خون محیطی گرفته و از آن ها DNA استخراج شد. سپس نمونه های DNA به توسط PCR تکثیر شدند. در این مطالعه، جهش های ITD وD835 مورد بررسی قرار گرفتند.
جهش ITD یک جهش طولی بوده، به صورت افزایش طول DNA در الکتروفورز به طور مستقیم مشخص می شود. جهش D835 یک جهش نقطه ای بوده و برای شناسایی آن، محصولات PCR تحت برش آنزیمی قرار گرفتند و سپس محصولات برش خورده الکتروفورز شدند.
از 70 بیمار مبتلا به AML 40 نفر مرد و30 نفر زن بودند که در محدوده سنی 15 تا 73 قرار داشتند. در این مطالعه، جهش ITD در 15 نفر (4/21 درصد) و جهش D835 در 5 نفر (7 درصد) از بیماران شناسایی شد. بیش ترین شیوع در زیر گروه M-3 AML- ملاحظه گردید که 53 درصد بیماران دارای جهش را شامل می شود. اکثر بیماران (47درصد) دارای لوکوسیتوز بودند.
نتیجه گیری و بحث: نتایج این تحقیق با تحقیقات مشابه از سایر کشورها مطابقت دارد و انجام آن برای بیماران تازه تشخیص شده AML از نظر ارتباط بین جهش های FLT-3 و پیش آگهی بیماران در مطالعات بعدی توصیه می شود.

اگر چه عفونت های بیمارستانی به خوبی شناخته شده اند و اهمیت آن ها سال ها است که مورد توجه قرار دارد، اما همچنان به عنوان یک مشکل جهانی، مد نظر هستند.
هدف از این تحقیق، مطالعه فراوانی باکتری های عامل عفونت های خونی و گسترش عفونت های اکتسابی و بیمارستانی در بیماران بستری در بخش NICU است.
مواد و در این تحقیق از بیمار مشکوک به سپتی سمی 6 میلی لیتر خون گرفته و به شیشه های کشت خون محتوی محیط مایع تلقیح شد. از این نمونه ها 202 مورد از نظر وجود باکتری مثبت بودند.
بر طبق نتایج به دست آمده از باکتری های جدا شده 109 مورد باکتری گرم مثبت و 93 مورد باکتری گرم منفی بود. از بین نمونه های دارای باکتری گرم مثبت 73 مورد عفونت اکتسابی و 36 مورد عفونت بیمارستانی، از بین نمونه های دارای باکتری گرم منفی 51 مورد عفونت اکتسابی و 42 مورد عفونت بیمارستانی داشتند.
در بررسی ارتباط میزان مرگ و میر بیماران با نوع عفونت، از بین 202 مورد 83 نفر (41 درصد) فوت کردند که در این میان مرگ 48 نفر (39 درصد) در اثر عفونت اکتسابی و مرگ 35 نفر (45 درصد) در اثر عفونت بیمارستانی بود.
بحث: این نتایج مطابق نتایج دیکما در آمریکا است که تعداد مرگ و میر ناشی از عفونت اکتسابی را 14 درصد و در اثر عفونت بیمارستانی را 34 درصد گزارش کرده است.